Theo luật quản lý thuế hiện nay, các doanh nghiệp tự khê khai và tự chịu trách nhiệm về phần kê khai của mình. Do vậy nếu kê khai nộp thuế thiếu, khi cơ quan thuế phát hiện ra, ngoài việc phải nộp bổ sung khoản thuế đó, doanh nghiệp còn phải nộp phạt theo lãi suất 0,05% và 0,07% ngày trên số thuế bị truy thu kể từ ngày phát sinh số thuế đó. Mà hiện giờ cứ 2-5 năm mới quyết toán thuế một lần, với thời gian như thế, đôi lúc khoản nộp phạt phải gấp 10-20 số thuế bị truy thu.

Khi tiếp nhận một đơn vị đã hoạt động vài năm chưa quyết toán, hoặc là hệ thống kế toán bạn đang làm nhưng lúc đầu bạn chưa có kinh nghiệm, bạn nên bỏ thời gian rà soát lại một lần nữa các năm cũ, thống kê các khoản thuế sẽ bị truy thu, tổng hợp thành một bảng, tính lãi và trình lên lãnh đạo đơn vị xin ý kiến là sẽ tiến hành nộp trước để tránh phạt số ngày tính lãi dài hơn, hoặc để có phương án xử lý khi quyết toán… Lãnh đạo của bạn sẽ thấy hài long hơn khi biết biết được vấn đề này từ bạn hơn là buộc phải tiếp nhận thông tin này từ cơ quan thuế.

Nếu bạn là một kế toán bắt đầu với công việc, bạn cũng nên biết các trường hợp người làm kế toán hay phạm sai lầm dẫn đến việc phải truy thu nộp phạt thuế.

I- Công tác kê khai nộp thuế hàng kỳ

Các doanh nghiệp đang hoạt động thì dù có phát sinh hay không phát sinh thuế vẫn phải thực hiện đầy đủ các tờ khai theo quy định. Do vậy bạn cần phải soát xét lại số tờ khai hàng tháng, hàng quý, hàng năm… DN đã thực hiện đầy đủ chưa, có bị mất mát hay không và tìm hướng xử lý.

II-  Thuế GTGT đầu vào

1.  Về quy định hóa đơn mua vào có giá trị từ 20 triệu trở lên phải chuyển tiền qua ngân hàng thanh toán mới được khấu trừ thuế GTGT. Cần lưu ý:

+  Nếu thanh toán làm nhiều lần hóa đơn đó thì tất cả các lần đều phải chuyển qua Ngân hàng, kể cả lần đặt cọc đầu tiên để làm cơ sở cho việc mua bán. Trường hợp đã đặt cọc bằng tiền mặt, khấu trừ luôn vào tiền hàng thì yêu cầu khách hàng trả lại tiền đặt cọc và chuyển trả lại khách hàng qua ngân hàng. Nếu không phần tiền mặt đó sẽ không được khấu trừ thuế GTGT trong hóa đơn mua vào

+  Nếu trong một ngày mua liên tiếp hàng hóa của một đơn vị nhưng chia nhỏ ra làm nhiều hóa đơn GTGT giá trị dưới 20 triệu  để làm cơ sở thanh toán bằng tiền mặt thì vẫn bị loại thuế GTGT. Do vậy cần phải để ý khi nhận hóa đơn của một đơn vị trong một ngày xem số tiền mua bán có vượt quá 20 triệu đồng hay không.

+  Chuyển tiền qua Ngân hàng để thanh toán cho hóa đơn từ 20 triệu trở lên có nghĩa là phải chuyển từ tài khoản Ngân hàng mang tên công ty mình sang tài khoản ngân hàng mang tên khách hàng, do vậy nếu chuyển tiền từ một tài khoản không mang tên mình hoặc chuyển tiền sang một tài khoản không mang tên công ty người bán trên hóa đơn thì đều không được khấu trừ thuế GTGT

+ Thời điểm thanh toán: tại thời điểm kê khai nếu chưa đến thời hạn thanh toán theo hợp đồng và người mua hàng chưa trả tiền thì vẫn được kê khai thuế GTGT khấu trừ bình thường, nhưng đến thời hạn quyết toán, thời hạn thanh toán đã hết mà vẫn chưa thanh toán thì phần thuế GTGT này bị loại ra không được khấu trừ cho đến khi nào được thanh toán qua Ngân hàng theo đúng quy định. Một vấn đề nữa là nếu số dư tiền mặt và tiền gửi NH tại thời điểm đến hạn thanh toán khoản nợ quá lớn nhưng công ty không chịu thanh toán cho các hóa đơn đến hạn thì hóa đơn đó cũng bị loại thuế GTGT.

+  Hàng hóa, dịch vụ mua vào theo phương thức bù trừ giữa giá trị hàng hóa, dịch vụ mua vào với giá trị hàng hóa, dịch vụ bán ra cũng được coi là thanh toán qua ngân hàng; trường hợp sau khi bù trừ mà phần giá trị còn lại được thanh toán bằng tiền có giá trị từ 20 triệu đồng trở lên thì chỉ được khấu trừ thuế đối với trường hợp có chứng từ thanh toán qua ngân hàng

+  Hàng hóa mua trả chậm phải xem ngày thanh toán trên hợp đồng hay bằng các văn bản thỏa thuận khác, rà soát lại xem có khoản nào đã quá hạn thanh toán mà chưa thanh toán thì hoặc tiến hành thanh toán, hoặc làm các văn bản thỏa thuận kéo dài thời hạn … để thuế GTGT được khấu trừ

2. Hóa đơn GTGT bị mất phải photo lại liên 1 và xin xác nhận sao y bản chính của công ty xuất hóa đơn, gửi thông báo mất hóa đơn GTGT theo mẫu Mẫu số: BC21/AC  (Ban hành kèm theo Thông tư số 64/2013/TT-BTC của Bộ Tài chính), tiến hành nộp phạt theo quy định- thì mới được coi là hợp lệ và được khấu trừ thuế GTGT.

3. Hóa đơn đã kê khai trên tờ khai thuế của năm  nay nhưng lại không đưa vào hạch toán của năm mà lại hạch toán sang năm sau thì GTGT của hóa đơn của năm đó sẽ không được khấu trừ.

4. Tài sản cố định là ôtô chở người từ 9 chỗ ngồi trở xuống (trừ ôtô sử dụng cho vào kinh doanh vận chuyển hàng hoá, hành khách, kinh doanh du lịch, khách sạn) có trị giá vượt trên 1,6 tỷ đồng thì số thuế GTGT đầu vào tương ứng với phần trị giá vượt trên 1,6 tỷ đồng sẽ không được khấu trừ, nhưng nếu có ngành nghề là vận tải thì lại được khấu trừ.

5. Một số doanh nghiệp thuê văn phòng là các căn hộ của các cá nhân, không phát hành hóa đơn GTGT. Do vậy phải lên cơ quan thuế mua Hóa đơn bán hàng để phát hành hóa đơn cho DN và nộp các loại thuế bao gồm thuế GTGT. Loại hóa đơn này không được khấu trừ thuế GTGT, tuy nhiên một số kế toán ở một số đơn vị nhìn thấy trong bảng tính thuế của cq thuế thì có phần thuế GTGT nên lập vào bảng kê chứng từ. Loại thuế này sẽ bị loại bỏ khi quyết toán.

6. Thuế GTGT của hoạt động chung ở một đơn vị có hai hoạt động chịu thuế và không chịu thuế nếu không phân bổ cho từng loại hoạt động mà đưa vào khấu trừ hết sẽ bị loại phần thuế tương ứng với tỉ lệ doanh thu không chịu thuế GTGT.

7. Thuế GTGT của những loại chi phí không phục vụ cho việc sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp sẽ không được khấu trừ.

8. Thuế GTGT của hàng hóa có hao hụt tự nhiên do tính chất lý hóa của quá trình vận chuyển bơm rót như xăng dầu… thì được khê khai, khấu trừ số thuế đầu vào của lượng hàng hóa hao hụt tự nhiên nhưng không quá định mức hao hút theo quy định.

9. Một số hóa đơn GTGT không mang tên doanh nghiệp nhưng đã đc các sang lập viên ủy quyền cho các đơn vị khác đứng tên thực hiện mua sắm tài sản ở giai đoạn chưa thành lập công ty thì sau khi thành lập vẫn được kê khai khấu trừ, sau giai đoạn đã thành lập và đi vào hoạt động thì không được khấu trừ

10. Thuế GTGT đối với hàng hóa mua vào để xuất khẩu được khấu trừ trong trường hợp hợp đồng, có tờ khai hải quan, chứng từ thanh toán qua NH. Tuy nhiên nếu không có chứng từ thanh toán qua NH vẫn được khấu trừ trong trường hợp: bên nước ngoài phá sản, hàng hóa bị tổn thất trên đường đi, hàng hóa không đảm bảo chất lượng bị tiêu hủy…

11. Thuế GTGT của các dự án bị hủy bỏ hoặc không mang lại doanh thu thì sẽ không được khấu trừ. Do vậy, cần phải chuyển các chi phí đó sang các dự án đang hoạt động hoặc đã hoàn thành để tránh bị loại khoản thuế này.

III- Thuế GTGT đầu ra

1. Cần để ý câu chữ khi viết hóa đơn nếu không sẽ đang ở một mức thuế suất thấp bị bắt nâng lên một mức thuế rất cao. Ví dụ như ở một doanh nghiệp có ngành nghề kinh doanh vận tải trong thời kỳ được giảm thuế GTGT cho hoạt động vận tải từ 10% xuống còn 5%. Nếu hóa đơn ghi là dịch vụ vận tải thì sẽ được hưởng mức thuế suất 5% nhưng nếu ghi là cho thuê xe thì mức thuế suất lại là 10%.

2. Cần chú ý đến quy định xuất hóa đơn. Nếu mặt hàng chịu thuế suất 0% thì ở phần thuế suất ghi rõ là 0% và phần tiền thuế ghi rõ là 0 đồng, chứ không gạch ngang. Gạch như thế có nghĩa là hàng hóa không chịu thuế và cơ quan thuế sẽ áp vào mức không chịu thuế.

3. Một số mặt hàng có linh kiện kèm theo nhưng mức thuế suất của máy chính và linh kiện khác nhau, nên khi xuất hóa đơn phải chắc chắn được rằng linh kiện đó là một phần không thể tách rời của máy chính và chịu thuế suất cùng với máy chính, trường hợp không chứng minh được cần phải tách riêng hóa đơn ra để ghi theo đúng thuế suất.

4. Doanh nghiệp trả lương cho người lao động bằng sản phẩm hàng hóa thành phẩm của mình, xuất hàng biếu tặng, làm từ thiện…. đều phải xuất hóa đơn và kê khai nộp thuế GTGT. Cần thống kê khoản này và xuất hóa đơn bổ sung nếu chưa xuất để tránh bị phát hiện lúc quyết toán sẽ bị phạt + lãi phạt.

5.  Rà soát lại toàn bộ hóa đơn xuất ra mỗi tháng, để chắc chắn không bỏ sót hóa đơn nào, nếu bỏ sót ngay lập tức lập hóa đơn bổ sung, kê khai nộp thuế và nộp phạt sớm nhất có thể.

xem thêm:

Nguyên tắc kế toán hàng mua đang đi đường theo Thông tư 133 – TK 151

https://ketoan68.net/nguyen-tac-ke-toan-hang-mua-dang-di-duong-theo-thong-tu-133-tk-151/